Miesięczne archiwum: październik 2017

Ryby jajożyworodne A.D. 2017

Opublikowany przez

Mieczyki i molinezje to symbole akwarystyki jako takiej

W tym roku hodowałem wiele gatunków ryb jajożyworodnych. Niektóre z nich przedstawiam Państwu na załączonych zdjęciach. Z moich obserwacji wynika, że wielu hobbystów wraca po latach do mniej lub bardziej popularnych gatunków, od których zaczynali swoją przygodę z akwarystyką. Częstokroć są to właśnie ryby jajożyworodne i to nie jakiś wyszukanych odmian, lecz te najzwyklejsze, znane dobrze z lat dzieciństwa.

 

Para molinezji ostroustej – samiec poniżej

Znam wielu starszych wiekiem akwarystów, którzy hodują tylko „żyworódki”. Jest to dla nich bowiem jedyna droga do spełnienia się w ukochanym hobby i tylko im poświęcają całą swoją uwagę. Coś w tym musi być, bowiem popularne mieczyki, gupiki, molinezje czy platki to w wielu przypadkach najlepiej sprzedające się dziś gatunki ryb akwariowych. Wiele podrzędnych sklepów zoologicznych bazuje właśnie na nich oraz na tanich gatunkach jajorodnych.

 

Para limek garbatek – samica poniżej

Bywa że bardziej zaawansowani hobbyści gardzą „żyworódkami”, uważając je za ryby zbyt pospolite, tuzinkowe, proste w chowie i rozmnażaniu. Prawda jest jednak inna, bo o ile wszędobylskie „endlerki” mnożą się na potęgę, o tyle uzyskanie zdrowego i wartościowego genetycznie oraz fenotypowo przychówku od limek garbatek, drobnotek nadobnych, czy wyselekcjonowanych odmian mieczyków, bądź gupików już takie proste nie jest.

 

Stadko drobniczek jednodniówek

Inny ważki problem to jakość ryb jajożyworodnych oferowanych dziś w sklepach zoologicznych. Generalnie jest źle, zwłaszcza z mieczykami i gupikami. Ryby te bowiem są, kolokwialnie mówiąc, po prostu jakieś dziwne – chwieją się na boki, są mało odporne i nienaturalnie wybarwione, a nade wszystko nie rozmnażają się i krótko żyją. Chodzi oczywiście o materiał z importu, a zwłaszcza z azjatyckich ferm.

 

Dorodna samica gupika odmiany moskiewskiej czarnej

Prawdopodobnie ryby są tam wcześniej poddawane kąpielom w jakiś środkach chemicznych, które je sterylizują i/lub wzmacniają odporność na kilka tygodni. Potem, w akwariach polskich hobbystów, zaczynają się problemy – ryby szybko zapadają na choroby wywołane przez lokalne patogeny. Ich odporność była bowiem sztucznie podtrzymana, a teraz uległa zachwianiu. Leczenie takich osobników nie jest łatwą sprawą i często kończy się porażką.

 

Dorodny samiec gupika odmiany moskiewskiej czarnej

Oczywiście nie ze wszystkimi „żyworódkami” z importu tak właśnie się dzieje, ale w mojej ocenie z większością. Dlatego też najlepszy materiał hodowlany pochodzi zawsze od renomowanego hodowcy amatora. Osobiście znam takich kilku i wszyscy są obecnie na emeryturze.  Ich mieczyki są … inne – piękne i dorodne, a samice rodzą po 100 i więcej młodych. To właśnie u nich powinniśmy nabywać materiał zarodowy do dalszej hodowli.

 

Para mieczyków Hellera – po prawo samiec z wydłużonymi płetwami

Jeszcze w sprawie warunków chowu. Unikajmy wody miękkiej i kwaśnej. Najlepsza bowiem dla ryb jajożyworodnych jest woda średnio twarda do twardej, o odczynie obojętnym do lekko zasadowego. Woda może być lekko słonawa – łyżka od herbaty soli niejodowanej na 20-30 l wody. Pamiętajmy o regularnych jej podmianach i o roślinach – „żyworódki” najlepiej prezentują się na ich tle. Gatunki pływające zaś to znakomita osłona dla nowo urodzonego narybku.

 

Dorosły samiec molinezji ostroustej

Bardzo ważne jest żywienie ryb urozmaiconym pokarmem. W diecie wielu gatunków (np. molinezji, mieczyków) nie może zabraknąć karmy roślinnej, w tym glonów (szczególnie jest to ważne przy odchowie narybku). Z drugiej strony ryb nie wolno nigdy przekarmiać, bo jest to dla nich o wiele bardziej szkodliwe niż zbyt skąpe żywienie. Dostęp do akwarium światła słonecznego polepsza dobrostan ryb, uwypukla ich barwy i stymuluje rozwój glonów.

 

Para gupików odmiany moskiewskiej czarnej

O rybach jajożyworodnych pisałem więcej tu:

„Ryby jajożyworodne”

 

 

 

 

Dorodny samiec molinezji ostroustej, odmiany czarnej

Grupa limek garbatek w g esto zarośniętym akwarium

Typowy samiec mieczyka Hellera

Gupik odmiany moskiewskiej czarnej

Samica mieczyka Hellera

Samiec mieczyka Hellera – odmiana o wydłużonych płetwach

Dwie samice – mieczyka Hellera i gupika, odmiany moskiewski czarny

Dwa samce – mieczyka Hellera i molinezji ostroustej

Kilka drobniczek jednodniówek w nano akwarium

Samica molinezji ostroustej

Żerujące przy dnie limki garbatki

Ampularia Pomacea diffusa. Rozród

Opublikowany przez

Dymorfizm płciowy ampularii jest bardzo trudny do określenia

Aby doszło do udanego rozrodu ślimaków poziom wody w zbiorniku musi być obniżony o co najmniej 5, a najlepiej 8-10 cm od górnej krawędzi. W celu bowiem złożenia jaj ślimak ten opuszcza środowisko wodne. Pomacea diffusa to gatunek jajorodny i co ciekawe, rozdzielnopłciowy (dymorfizm płciowy jest jednak trudny do określenia, chyba że w czasie kopulacji lub składania jaj). Nim jaja zostaną złożone musi zatem dojść do kopulacji dwóch osobników przeciwnej płci, a zatem zapłodnienie jest tu wewnętrzne.

 

Tuż przed kopulacją dwóch dorosłych osobników

Samiec przekazuje samicy nasienie, które ta magazynuje w specjalnym zbiorniczku nasiennym. Plemniki zachowują żywotność zwykle przez długie tygodnie. Następnie, już bez udziału samca, samica składa jaja kilka, kilkanaście cm nad wodą – w akwarium na szybkie (jednej z bocznych lub nakrywowej, plastikowej pokrywie, względnie na szklanym pasku wzmacniającym, a w naturze na łodygach lub liściach nadbrzeżnej roślinności błotno-bagiennej. Mają one postać zwartych tzw. kładek – kokonów o jasnej, lekko pomarańczowawej barwie i długości 2-7 cm (przypominają nieco plastry miodu).

 

Kokon z jajami złożony w paludarium autora

Zarówno kopulacja, jak i składanie jaj mogą trwać nawet 2-4 godzin i mają miejsce głównie nocą. Wyrośnięta, zdrowa samica składa od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu jaj (literatura podaje, że może ich być nawet kilkaset). U mnie kokony były składane szczególnie chętnie na tylnej szybie paludarium, gdzie poziom wody wynosił jedynie 15 cm. Jaja miały tam bardzo dobre warunki rozwoju, ponieważ nigdy nie były zalane wodą, a gąszcz spryskiwanych regularnie roślin błotnych generował potrzebną im wilgoć (gdy jest za sucho zarodki obumierają).

 

Kokon – rozpoczęło się wylęganie ślimaczków

Kokon z jajami w ciągu kilku godzin twardnieje i staje się lekko różowy (niekiedy wręcz czerwienieje, a niektórzy określają barwę jako łososiowa). Inkubacja jaj trwa około 3 tygodni +- tydzień, co oczywiście zależy od temperatury i wilgotności powietrza wokół. Po tym czasie kokon pęka uwalniając młode ślimaczki, które spadają do wody. Do składania jaj dochodzi wielokrotnie (co kilka dni) w danym okresie czasu (zwykle trwa on kilka tygodni), po czym następuje przerwa.

 

Resztki kokonów po wylęgnięciu się młodziutkich ślimaczków

Kokon można także inkubować sztucznie. Po odcięciu, np. żyletką przenosimy go do małego lęgnika (1-3 l) i układamy na unoszącym się po powierzchni wody kawałku korka, styropianu lub plastikowego talerzyka. Jaja absolutnie nie mogą być zanurzone w wodzie – środowisko ich inkubacji musi być wilgotne, ale nie mokre. Młode dokarmiamy tym samym pokarmem co dorosłe. Jedynie co, to dbamy o jego większe rozdrobnienie.

 

Ta samica po złożeniu jaj opadła na dno i zamknęła otwór muszli wieczkiem (operculum)

Ampularie tak samo jak i inne ślimaki są bardzo wrażliwe na rozmaite substancje chemiczne, np. odkażalniki, nawozy dla roślin, leki itp. Szczególnie nie tolerują związków miedzi. Gdy coś w ich środowisku dzieje się złego, zamykają szczelnie wieczko muszli, zakopują się w podłożu, stają się nieaktywne (temperatura wody <16ºC) lub starają się wyjść z wody, względnie gromadnie wynicowują swe syfony oddechowe ponad lustro wody (brak tlenu).

 

Należy szybko reagować na wszelkie objawy erozji skorupy ślimaka. Regularnie zatem badamy odczyn i twardość wody, aby szybko je w razie potrzeby skorygować. Zauważyłem jednak, że nawet w odpowiednich warunkach środowiskowych skorupa wielu starych osobników ma liczne odbarwienia i ubytki masy wapiennej, stąd także wiek i kondycja osobnika mają duży wpływ na to niekorzystne zjawisko.

 

Ampularie trzeba bacznie obserwować. Gdy zwierzę znajduje się 1-2 dni w tej samej pozycji, ma ciało schowane w muszki, a otwór w niej jest zakryty wieczkiem, trzeba je wyłowić, aby sprawdzić czy żyje. Martwy ślimak roztacza bowiem odrażający zapach, a jego rozkładające się ciało bardzo szybko zanieczyszcza wodę.

 

 

 

O chowie ampularii Pomacea diffusa pisałem tu:
„Ampularia. Pomacea diffusa. Chów”

Bass słoneczny (Lepomis gibbosus) w akwarium

Opublikowany przez

Bassy lubią w akwarium kryjówki, przestrzeń, żywy pokarm i temperaturę rzędu 16-22 st. C

Dla kilku 5-6 cm osobników o należy przeznaczyć co najmniej 250 l zbiornik. Na dno dajemy drobny lub średnio gruby żwirek. Nieodzowne są kryjówki: korzenie (np. obrośnięte roślinami), podwodne gałęzie, kilka kamieni (zarówno płaskich, jak i postawionych na sztorc), kępy twardolistnej roślinności podwodnej oraz egzemplarze pływające. Optymalna temperatura wody dla bassów to 16-22°C (okresowo znoszą one jednak ciepłotę powyżej 26°C i poniżej 10ºC). W normalnie ogrzewanym mieszkaniu nie trzeba jej więc dogrzewać.

 

W promieniach słonecznych ciało bassa mieni się kolorami

W zbiorniku należy pozostawić sporo miejsca do swobodnego pływania. Wystarcza zwykła woda wodociągowa, do której można dodać niejodowanej soli kamiennej (płaska łyżka stołowa na 20-25 l wody). Oświetlenie zbiornika powinno być dość silne, bo i tak będzie tonowane przez roślinność pływającą. Wskazany jest kilkugodzinny w ciągu dnia dostęp promieni słonecznych. Wydajny filtr jest nieodzowny. Podczas upałów można dodatkowo zastosować deszczownię, filtr wewnętrzny lub napowietrzacz.

 

W akwarium z bassami nie może zabraknąć podwodnej roślinności, najlepiej twardolistnej

Omawiane drapieżniki najlepiej jest utrzymywać bez innych ryb, choć doskonale znoszą one towarzystwo zbliżonych wielkością gatunków zimnowodnych (np. karasi, jazi, linów, okoni itp.), a nawet niektórych tropikalnych. Zjadają przede wszystkim pokarm żywy, ale można przyzwyczaić je do pobierania mrożonek. W warunkach akwariowych dojrzałość płciową bass osiąga w drugim roku życia przy długości ciała 10 (samica) i 12 cm (samiec).

 

W czasie zimowania bassy karmimy skąpo

Najlepiej jest zakupić kilka młodych, dorastających, niespokrewnionych ze sobą osobników. Z nich wyłoni się potem para hodowlana. Wraz z nadejściem jesieni ryby przenosimy do zbiornika w pomieszczeniu, w którym temperatura wody będzie mogła oscylować na poziomie 10–12°C. Zimowanie trwa 3–4 miesiące. W tym czasie ryby karmimy bardzo skąpo. Okres godowy rozpoczyna się wczesną wiosną, gdy dzień świetlny ulega wydłużeniu (III–V), a woda stopniowo się ociepla.

 

Przytłumione przez roślinność pływającą oświetlenie zbiornika wpływa na lepsze wybarwienie bassów

Najlepiej jeszcze na zimowisku (połowa kwietnia) podnosić jej ciepłotę za pomocą grzałki z termostatem do poziomu 19–22°C (o 1°C na dobę). W krótkim czasie z grupy dojrzałych płciowo osobników wyłania się samiec alfa (czasami dwa), który wybiera rewir lęgowy, a następnie broni go zaciekle przed współplemieńcami (bez względu na płeć). Wówczas przenosimy go wraz z samicą o najbardziej wypukłych partiach brzusznych do zbiornika z wodą o temperaturze pokojowej. Tarlaki intensywnie karmimy żywym pokarmem (małe rybki, dżdżownice, kiełże, gruby zooplankton, szklarka, larwy ochotek, doniczkowce itp.).

 

Bassy można utrzymywać z niektórymi gatunkami typowo akwariowymi – tu z kirysami

Zbiornik tarliskowy o pojemności, co najmniej 150-200 l powinien mieć na wyposażeniu gąbkowy filtr bez obudowy oraz kryjówki dla samicy (korzeń, kilka kamieni, doniczka z roślinami itp.). Dno wysypujemy 5–7-centymetrową warstwą żwirku o granulacji 2–4 mm (częstokroć ikrzyce nie chcą składać jaj na piasku). Codziennie usuwamy wszelkie resztki i nieczystości, podmieniając przy okazji trochę wody na świeżą (wystarcza zwykła odstana woda wodociągowa). Po tarle samicę odławiamy, gdyż  jest przepędzana przez partnera i może nawet zostać przez niego zabita.

 

Najlepsze do rozrodu są ryby poddane wcześniej kilkumiesięcznemu zimowaniu

Podczas tarła tarlaki żywiołowo zataczają kręgi nad gniazdem (raz w jedną, raz w drugą stronę), płynąc blisko siebie, przy czym mleczak stara się maksymalnie przywrzeć bokiem do ciała ikrzycy tak, aby otwory moczo-płciowe ryb znalazły się jak najbliżej siebie. Co jakiś czas samica zatrzymuje się na moment w gnieździe i składa porcję żółtawych jaj, które samiec natychmiast polewa spermą (mleczak może wtedy przez chwilę drżeć lub pokładać się na boku). Ikra przykleja się do dna gniazda.

 

Samce bassa opiekują się gniazdem i złożonymi w nim jajami

Liczba złożonych jaj wynosi zwykle kilkaset, choć może sięgać nawet ponad 2000 sztuk. Mleczaki bassa opiekują się gniazdem i złożonymi w nim jajami, m.in. odganiają intruzów, przewietrzają wodę wachlując płetwami piersiowymi itp. W temperaturze wody 22°C larwy wylęgają się po 5-6 dniach. Mierzą wtedy około 3 mm. Po dalszych 4–6 dniach rozpoczynają żerowanie. Są troskliwie wodzone przez samca. Zwykle jednak po 7-10 dniach rozpływają się, a opieka rodzica ustaje.

 

Podstawą udanego rozrodu bassów w akwarium jest posiadanie odpowiednich tarlaków

Samca można także odłowić po tarle, a ikrę odessać ją do oddzielnego lęgnika. Najlepszym pierwszym pokarmem dla narybku jest tzw. „pył”, czyli larwy oczlików i wrotki oraz zakraplane na powierzchnię wody pierwotniaki. Po 5–7 dniach można rozpocząć żywienie larwami solowca i najdrobniejszym zooplanktonem (wioślarki i oczliki), a po 10 dniach – nicieniami „mikro”, dokładnie miażdżonymi na szkle i przepłukanymi rurecznikami itp.

 

 

Po tarle można odłowić zarówno samicę, jak i samca

Do wielkości centymetra narybek je bardzo łapczywie, co często kończy się zadławieniem i śmiercią. Dlatego też nie należy w żadnym wypadku go przekarmiać – powinno się podawać pokarm często, ale w niewielkich ilościach. Po ukończeniu przez młode miesiąca segregujemy je według wzrostu (możliwy kanibalizm) i przenosimy do obszerniejszych zbiorników, rozrzedzając jednocześnie obsadę.

 

Otwór gębowy jest u bassa lekko skierowany ku górze

O bassach słonecznych w oczku wodnym pisałem tu:
„Bass słoneczny w oczku wodnym”