Ostatnio nabyłem dorosłą parę wielkopłetwów czarnych (Macropodus spechti). Ryby należą do rodziny guramiowatych (Osphronemidae). W naturze spotykane są głównie w Wietnamie. Pielęgnacja i rozmnażanie praktycznie nie różnią się od tych w przypadku wielkopłetwa wspaniałego (Macropodus opercularis), o którym wkrótce napiszę więcej. Z moim obserwacji wynika jednak, że samce wielkopłetwa czarnego są bardziej agresywne w czasie tarła. Zestawienie ich z niedojrzałą do rozrodu samicą kończy się zwykle mocnym jej poturbowaniem. Prawdziwie ciemne ubarwienie występuje dopiero w odpowiednich warunkach środowiskowych (dużo roślin, stonowane oświetlenie, ciemne podłoże oraz urozmaicone żywienie). Gdy pierwszy raz zobaczyłem omawiane ryby w sklepie zoologicznym byłem zdumiony, jak niekorzystnie się prezentują. Były bowiem blade, z poskładanymi płetwami i niemal przez cały czas walczyły z silnym strumieniem wody wydobywającym się z wewnętrznego filtra. Dobre samopoczucie i kondycję ryb można rozpoznać, m.in. po intensywnej, pomarańczowo-czerwonej barwie wydłużonych promieni płetw brzusznych (zwłaszcza u samca). Więcej o wielkopłetwach można przeczytać tu: http://www.multihobby.net/?p=72

Samiec w pełnej krasie

U samca uwagę zwracają wydłużone płetwy oraz elementy czerwieni i błękitu

Para ryb – samiec u góry

Samica – mniej jaskrawe barwy i krótsze płetwy

Czarne ubarwienie występuje u ryb utrzymywanych w optymalnych warunkach

Zbliżenie na pięknie zabarwione promienie płetw piersiowych u samca

Wielkopłetw wspaniały (Macropodus opercularis) należy do rodziny guramiowatych (Osphronemidae) i w naturze zamieszkuje wody Azji Południowo-Wschodniej. Posiada labirynt, czyli błędnik – osobliwy narząd oddechowy, położony w specjalnej komorze nad skrzelami. Tworzą go drobne kosteczki (blaszki kostne), które pokrywa cienki, ale silnie unaczyniony, śluzowaty nabłonek. Labirynt umożliwia pobieranie tlenu z powietrza atmosferycznego, co w wystarczającym stopniu rekompensuje zbyt małą jego ilość rozpuszczoną w wodzie (ryba zasiedla bowiem zbiorniki i cieki ubogie w tlen – ciepłe, płytkie, często zamulone lub wręcz błotniste oraz mętne i bogate w materię organiczną). Choć to gatunek dobrze znany od zarania akwarystyki, lubię go czasem rozmnażać dla czystej przyjemności. Do tarła używam zbiornika o pojemności około 30 l. Wystarczy napełnić go odstaną (względnie przegotowaną) wodą wodociągową do wysokości 15-20 cm. Na przystąpienie tarlaków do rozrodu stymulująco działa już samo ich odosobnienie oraz świeża woda, nawet bez podwyższania jej temperatury. W przypadku wielkopłetwów nie ma potrzeby przygotowywania samcowi platformy pod gniazdo – wystarczy trochę roślin pływających. Po zakończonym tarle samicę należy odłowić, gdyż samiec przejmuje opiekę nad gniazdem i z reguły (zdarza się, że pozwala samicy na opiekę) staje się wobec niej agresywny. Dobrze wyrośnięta ikrzyca przy zapewnieniu jej odpowiedniej bazy pokarmowej może złożyć do 500 jaj (zwykle jest ich 150-250 szt.). I

Ikra rozwija się szybko i po około 36 godzinach pojawiają się larwy, które zwisają z gniazda przez 1-2 dni, a następnie zaczynają pływać. Jest to najwłaściwszy moment na wyłowienie samca i przystąpienie do karmienia potomstwa. Wylęg jest bardzo mały (ok. 3 mm). Przez ok. 6-7 dni po rozpoczęciu swobodnego pływania narybkowi podajemy tzw. pył, czyli wyhodowane na pożywkach organicznych pierwotniaki oraz wrotki i larwy oczlika. Bardzo dobrym dodatkiem jest też tzw. zakwitła woda charakteryzująca się intensywnie zielonym kolorem (bujny rozwój zielenic pod wpływem silnego oświetlenia). Od 7-8 dnia można skarmiać najdrobniejszymi larwami solowca oraz węgorkami „mikro”. W przypadku jednak wielkopłetwów młode można wykarmić podając im od samego początku zawiesinę z ugotowanego na twardo żółtka jaja kurzego lub drożdży oraz dobrej jakości pokarmy sztuczne dla narybku ryb jajorodnych (w formie wodnej zawiesiny lub zmielonej). Do końca drugiego tygodnia życia młode nie mają jeszcze wykształconego labiryntu i oddychają tlenem rozpuszczonym w wodzie. Dlatego też tak ważne przy ich wychowie jest stałe napowietrzanie (strumień powietrza nie może jednak być za silny, aby zbytnio nie męczył rybek, co może doprowadzić nawet do ich śmierci) i filtrowanie wody oraz codzienne czyszczenie dna zbiornika i usuwanie wszelkich resztek organicznych i nieczystości.

Para wielopłetwów – samica u dołu

Zaloty u wielkopłetwów

Pieniste gniazdo

Samiec pilnujący ikry w gnieździe

Larwy tuż po wylęgu

Wylęg wielkopłetwa

Bojowniki-gębacze to jedne z bardzo ciekawych gatunkow ryb z rodziny guramiowatych (Osphronemidae). Jednym z pospolitszych gatunków jest Betta enisae. Jego ojczyzną są ocienione, leśne, bogate w materię organiczną, miękkie i przeważnie lekko kwaśne wody strumieni indonezyjskiej wyspy Borneo (Kalimantan). W iście ciekawej strategii rozrodczej większą rolę odgrywa samiec, który po tarle inkubuje jaja w worku gardłowym. Właśnie jedna z par odbyła udane tarło w moim akwarium. Początkowo tarło przebiega w klasyczny dla guramiowatych sposób – ryby krążą wokół siebie, po czym samiec obejmuje swym ciałem i płetwami partnerkę (tzw. splot), co przypomina literę „U”. Obydwa tarlaki muskają się pyskami, kilkakrotnie gonią się w kółko, aż znajdą się we właściwym położeniu, a otwory moczopłciowe ryb są blisko siebie. Wtedy ciało mleczaka zaczyna lekko drżeć, a kleszczowy uścisk wokół ikrzycy zaciska się coraz bardziej. W efekcie następuje jednoczesne wydalenie 1-3 mlecznobiałych, lekko owalnych ziarenek ikry oraz obłoku spermy. Przez ułamek sekundy tarlaki pozostają bez ruchu, jakby „sklejone” (tzw. odrętwienie), po czym samiec zwalnia uścisk i następuje rozdzielenie się ryb. Samica natychmiast łapczywie chwyta do pyska złożone jaja. Samiec również może to robić, ale na tym etapie tarła zwykle nie zdąża przed partnerką. Ikrzyca przez jakiś czas pływa z ikrą, a następnie ustawia blisko samca (nie zawsze idealnie naprzeciwko) i charakterystycznie, lekko wygina ciało, co wskazuje na fakt uruchomienia mięśni, dzięki którym jaja zostaną wyplute na zewnątrz (ruchy pyska przypominają mi puszczanie kółek z dymu papierosowego przez palacza). Samica przekazuje samcowi najczęściej jedno, ale bywa, że dwa lub nawet trzy jaja na raz. Mleczak musi szybko je pochwycić, ponieważ jeśli tego nie zrobi, ikrzyca szybko go w tym wyręczy. Obie ryby bowiem wręcz prześcigają się w wyłapywaniu jaj. Odnosi się nawet wrażenie, jakby samica nie do końca była przekonana o dobrych intencjach samca i bała się przekazać mu jaja. Inne moje spostrzeżenie opiera się na podejrzeniu, że być może samica słabo rozróżnia moment, jaki następuje tuż po złożeniu przez nią jaj (wówczas błyskawicznie łapie je do pyska) od aktu ich przekazania samcowi (wtedy bowiem też stara się je złapać). Tarlaki, co i raz przeszukują także dno w poszukiwaniu ewentualnie opadłych ziaren ikry. Z czasem worek gardłowy samca staje się coraz bardziej wypukły i ostatecznie lądują w nim prawie wszystkie jaja. Tarło trwa wiele godzin, a nawet przez cały niemal dzień. W zależności od temperatury wody inkubacja jaj trwa 10-18 dni.

Tarlaki w miłosnym splocie

Tarło- splot tarlaków

Samica szuka jaj na płetwie odbytowej samca

Tarlaki ustawiają się naprzeciw siebie

Samica przygotowuje się do wyplucia jaj

Samica przekazuje jaja samcowi

Samica wypluwająca jaja w kierunku samca

Samiec inkubujący jaja w pysku/worku gardłowym